Phán quyết số 1 - Tranh chấp trong hợp đồng mua bán hàng

Phán quyết số 1

Tranh chấp trong hợp đồng mua bán hàng

Các bên:

Nguyên đơn : Người bán Đức

Bị đơn : Người mua Rumani

Các vấn dề được đề cập:

(1) Điều khoản trọng tài

(2) Anh hưởng của điều khoản bảo lưu tới hiệu lực của hợp đồng và của điều khoản trọng tài

Tóm tắt vụ việc:

Nguyên đơn và Bị đơn đã ký một Thoả thuận (hợp đồng) trong đó có điều khoản bảo lưu với nội dung như sau “Thoả thuận này sẽ có giá trị sau khi thư tín dụng được mở”.

Bị đơn, sau khi có được bảo lãnh của Chính phủ để mở thư tín dụng, đã yêu cầu Nguyên đơn giao hàng ngay trước khi thư tín dụng được mở. Nguyên đơn đã thực hiện việc giao hàng theo yêu cầu này của Bị đơn.

Sau khi đã thực hiện toàn bộ các nghĩa vụ trong hợp đồng mà chỉ được thanh toán một phần tiền hàng, Nguyên đơn đã khởi kiện ra trọng tài yêu cầu Bị đơn thanh toán nốt số tiền còn lại.

Bị đơn không chấp nhận thẩm quyền của trọng tài với lập luận rằng vì điều khoản bảo lưu (việc mở thư tín dụng) đã không được thực hiện nên hợp đồng coi như chưa có hiệu lực và điều khoản trọng tài, vì thế, cũng không có hiệu lực.

Phán quyết của trọng tài:

Vấn đề gây nhiều tranh cãi nhất trong vụ kiện này là khi điều kiện bảo lưu quy định trong hợp đồng chính không được thoả mãn, hợp đồng trở nên vô hiệu thì sự vô hiệu của hợp đồng có kéo theo sự vô hiệu của điều khoản trọng tài hay không.

Trên thực tế thoả thuận về trọng tài thông thường được thể hiện đơn giản dưới hình thức một điều khoản trọng tài và đưa vào hợp đồng thương mại (như hợp đồng mua bán hàng hoá, mua bán bản quyền, vận chuyển…). Thực ra, điều khoản trọng tài có thể được hiểu là “một hợp đồng trong một hợp đồng”.

Chúng ta không nên lẫn lộn điều khoản trọng tài với hợp đồng chính mà nó dẫn chiếu tới. Bởi đây là hai loại thoả thuận có đối tượng pháp lý hoàn toàn khác nhau: Điều khoản trọng tài xác định thủ tục tố tụng sẽ được áp dụng trong trường hợp có tranh chấp phát sinh giữa các bên còn Hợp đồng chính quy định quyền và nghĩa vụ của các bên. Thông thường điều khoản trọng tài có một mức độ độc lập nhất định đối với hợp đồng chính. Điều khoản này không bị tác động bởi những lý do vô hiệu của hợp đồng chính. Nói một cách khác, việc vô hiệu của hợp đồng chính không thể ảnh hưởng tới tiến trình tố tụng bằng trọng tài.

Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là hợp đồng chính hoàn toàn không có ảnh hưởng gì tới điều khoản trọng tài. Co những lý do vô hiệu có tác động tới cả hai thoả thuận này như vi phạm nguyên tắc tự nguyện khi ký kết hoặc các bên không có năng lực ký kết hợp đồng.

Về pháp lý, Điều 343 Luật dân sự của Rumani (luật được chọn để điều chỉnh hợp đồng) có quy định: “Hiệu lực của điều khoản trọng tài độc lập với hiệu lực của hợp đồng chứa đựng nó”.Thực tế, vấn đề hợp đồng chính trong vụ việc này có hiệulực hay không cũng còn phải xem xét lại bởi theo thoả thuận mới giữa hai bên (Bị đơn yêu cầu và Nguyên đơn chấp nhận yêu cầu đó), việc giao hàng được tiến hành trước khi thư tín dụng được mở, tức là điều khoản bảo lưu không còn nữa. Tuy nhiên, trong vụ việc này Uỷ ban trọng tài chỉ có nhiệm vụ xem xét xem điều khoản trọng tài trong hợp đồng có hiệu lực hay không. Với lập luận rằng “vì thoả thuận trọng tài là một thoả thuận độc lập nên dù hợp đồng chính bị tác động bởi điều khoản bảo lưu,thoả thuận này vẫn không hề bị ảnh hưởng bởi điều khoản bảo lưu nói trên”, trọng tài quyết định mình có thẩm quyền giải quyết và bác yêu cầu của Bị đơn.